objawy usterki hamulców Fiesty mk6, schemat układu hamulcowego

Aby łatwo zapamiętać link do tej podstrony zeskanuj kod QR:
qr kod

Poniższy opis dotyczy głównie Forda Fiesty mk6, ale także może z powodzeniem dotyczyć dowolnie innego samochodu. Opis układu hamulcowego jest wspólny dla wszystkich marek samochodów, nie tylko osobowych.

Układ hamulcowy bez ABS, schemat działania

Praktycznie wersja niespotykana, choć czasami pojawia się jeszcze na rynku.

Ford Fiesta mk6 układ hamulcowy bez ABS

Pompa główna hamulcowa jest identyczna dla wszystkich wersji.
Przewody metalowe są takie same dla wszystkich wersji.
Przewody gumowe można i warto zmienić przewody gumowe na wersję w oplocie metalowym, ciśnienie płynu jest większe, co przekłada się na skuteczniejsze hamulce, są takie same dla wszystkich wersji.
Serwo hamulcowejest standardowym wyposażeniem, zawsze bez układu EBA.
Reduktory siły hamowania służą ograniczeniu siły hamowania kół tylnych.
Tarcze hamulcowe przód mają rozmiar 258mm.
Bębny hamulcowe tył mają rozmiar 203mm.

Układ hamulcowy z ABS, schemat działania

W Fieście mk6 występują dwa rodzaje układu ABS: MK60 obecny we wszystkich Fiestach przeliftingowych oraz MK70, zakładany po liftingu do samochód bez ESP. ESP = ABS MK60. ABS i ESP to jedna część. ABS bez ESP jest mniejszy. Nie ma to znaczenia dla poniższego opisu ale może pomóc w znalezieniu zamiennika podczas awarii. Nr części różnią się nieznacznie dla obu wariantów. Wersja z ESP ma przedostatnią literę C w numerze, a z samym ABS literę A.
Wymiana pompy ABS/ESP wiąże się z jej programowaniem, co może wykonać tylko i wyłącznie serwis i nie jest to wykonalne dla serwisanta amatora. Potrzebny jest interfejs diagnostyczny, oprogramowanie do kodowania i wiedza jak to zrobić.
układ hamulcowy ford fiesta mk6 z abs

MK60 lub MK70 fizycznie nie różnią się niczym. Różnica tkwi w układzie sterującym i ilości wyprowadzeń do wiązki elektrycznej. Działanie ABS polega na zarządzaniu ciśnieniem płynu hamulcowego w zależności od potrzeb. Komputer wysyła do cewek (na zdjęciu to te walce) sygnał, te elektrycznie otwierają lub zamykają zawory ukryte w tych wystających "palcach" (zdjęcie niżej), które są z nierdzewnej stali, a więc elektrycznie obojętnej. Układ taki pozwala na oddzielenie elektroniki od płynu hamulcowego. "Sercem" układu jest chip 990-9379.1D 27DHJ9T ATE 99 dedykowany do pomp ABS.
ford fiesta pompa abs mk70 zewnątrz
ford fiesta pompa abs mk70 wnętrze 1

ford fiesta pompa abs mk70 elektronika

Pompa ABS może być z ESP, ale nie musi, wersja z ESP jest droższa i wymaga zmian w wiązce elektrycznej.
Pompa główna hamulcowa jest różna dla układu z ESP i bez niego. Wszystkie pompy samego ABS bez ESP są identyczne dla wszystkich wersji.
Przewody metalowe są takie same dla wszystkich wersji.
Przewody gumowe są takie same dla wszystkich wersji poza ST. Można i warto zmienić przewody gumowe na wersję w oplocie metalowym, ciśnienie płynu jest większe, co przekłada się na skuteczniejsze hamulce.
Czujnik prędkości jest związany z pompą ABS/ESP, występuje tylko z tą pompą, bez niej prędkość jest określana na podstawie obrotów skrzyni biegów.
Serwo hamulcowemoże być standardowe lub z układem EBA. Można zmienić serwo z EBA w miejsce standardowego bez żadnych innych zmian. Wersje z ESP mają układ EBA w standardzie.
Czujnik ciśnienia płynu hamulcowego występuje tylko i wyłącznie w układach z ESP, zapewnia lepszą kontrolę nad skutecznością hamulców.
Tarcze hamulcowe przód mają rozmiar 258mm, tylko dla ST 278mm
Tarcze hamulcowe tył mają rozmiar 253mm i występują tylko w wersji ST
Bębny hamulcowe tył mają rozmiar 203mm i występują w każdej wersji poza ST

Objawy usterek ABS to zablokowanie kół podczas mocnego hamowania. Jeśli komputer układu ABS nie uzyska danych ze wszystkich czujników kół, ABS po prostu się wyłączy, a auto zacznie hamować tak, jakby tego układu w nim nie było. Najczęściej psują się czujniki prędkości obrotowej kół. Są one umieszczone przy piastach kół, zwykle blisko hamulców (oraz przewody elektryczne pomiędzy czujnikami a pompą ABS). W Fieście dane o prędkości auta są zbierane ze wspomnianych czujników ABS. W przypadku awarii prędkościomierza, należy się spodziewać braku działania układu ABS.
Na system ABS składają się łącznie:
- 4 czujniki w każdym kole
- czujnik świateł STOP
- wyłącznik zapłonu
- pompa
Czujniki przekazują dane o prędkości przez pompę ABS do komputera silnika PCM. Przewody hamulcowe zaś są pod odpowiednim ciśnieniem w momencie wykrycia działania czujnika stopu. Wówczas system w pompie ABS sprawdza czy czujniki prędkości mają takie same odczyty dla każdego koła. W razie różnic ( możliwości blokady koła), ciśnienie płynu hamulcowego jest dawkowane w taki sposób, by do zablokowania kół nie doszło.

Okresy wymiany elementów układu hamulcowego w Fieście

klocki hamulcowe: co 30 tys. km, sportowe i o wyższej skuteczności hamowania co 20 tys. km
płyn hamulcowy: co 40 tys. km lub co 2 lata niezależnie od przebiegu
tarcze hamulcowe: co 50 tys. km
szczęki hamulcowe: co 60 tys km
przewody hamulcowe gumowe: co 100 tys km, lub co 5 lat niezależnie od przebiegu
zaciski hamulcowe: co 180 tys. km, zwykle wymienia się tylko elementy ruchome
przewody hamulcowe sztywne: co 200 tys. km, lub co 10 lat niezależnie od przebiegu
bębny hamulcowe: co 250 tys. km
pompa hamulcowa: co 250 tys. km
serwo hamulcowe: co 350 tys. km lub nigdy (zwykle się nie wymienia bez powodu)
pompa ABS lub ABS/ESP: nie wymienia się bez powodu

Główne i popularne objawy usterki hamulców Fiesty mk6

Hamulce powodują zmianę toru jazdy przy hamowaniu

- Zużyte szczęki lub klocki hamulcowe
- Niewłaściwie zużycie tarczy hamulca przedniego
- Niewłaściwa regulacja hamulca tylnego
- Niewłaściwa geometria kół
- Nierówne ciśnienie powietrza w oponach
- Płyn hamulcowy na szczękach

Lampka ostrzegawcza hamulców stale się świeci

- Niski poziom płynu hamulcowego
- Dźwignia hamulca ręcznego nie jest całkowicie zwolniona

Lampka ostrzegawcza ABS stale się świeci

- Awaria któregoś z czujników ABS w kole
- Awaria pompy ABS

Drgania przy hamowaniu

- Płyn hamulcowy na szczękach
- Zużyte szczęki lub klocki hamulcowe
- Rdza na piaście powoduje zły docisk tarczy

Niejednrodne hamowanie, włączanie się układu ABS bez powodu

- krzywe tarcze (np po kontakcie z wodą po rozgrzaniu)
- nierównomiernie zużyte klocki hamulcowe
- zużyty płyn hamulcowy (zwykle jako dodatkowy czynnik)

Pedał hamulca zapada się zbyt szybko przy hamowaniu

- Powietrze w układzie
- Zużyte tłoczki pompy hamulcowej
- Zużyte szczęki lub klocki hamulcowe
- Nieszczelność serwa hamulcowego

Po wymianie serwa brak świateł STOP

Wymiana serwa wymaga chwilowego odpięcia czujnika świateł STOP w pedałach. Potem należy do podłączyć, ale prawidłowa czynność to uruchomienie silnika, naciśnięcie na pedał i dopiero podpięcie wtyczki czujnika. Wówczas się kalibruje. Podpięcie wtyczki ot tak powoduje błąd DTC o awarii położenia pedału hamulca i zanik świateł STOP.

Pedał opada zbyt nisko przy hamowaniu lub daje odczucie miękkości

- Zużyte szczęki hamulcowe
- Nieszczelne lub zużyte serwo hamulcowe
- Zużyta pompa hamulcowa

Nadmierna siła nacisku na pedał hamulca

- Nie działa serwo hamulcowe
- Zużyte lub zanieczyszczone szczęki lub nakładki hamulcowe.

Objawy usterek klocków i tarcz hamulcowych

Klocki i tarcze to elementy eksploatacyjne układu hamulcowego. Objawy usterek tarcz i klocków hamulcowych to hałasy, wibracje i „bicie” tarcz podczas hamowania.Powody awarii tarcz i klocków hamulcowych to:

1. niewłaściwa technika jazdy:

Długotrwałe, intensywne używanie hamulców przyspiesza zużycie, tak samo jak zbyt delikatna jazda.

2. korozja lub zanieczyszczanie zacisków hamulcowych:

Pokrycie się tarczy rdzą powoduje kłopoty z hamowaniem. Wtedy hamowaniu towarzyszy hałas. Gdy auto jest zbyt długo nie jeździ, warstwa rdzy jest gruba i jej usunięcie następuje dopiero po kilkukrotnym hamowaniu - oczywiście hamowanie jest mniej efektywne i droga hamowania może niebezpiecznie wydłużyć się. Najlepiej jest na pustej drodze kilka razy rozpędzone auto do 40-50km/h ostro zatrzymać, jak najmocniej wciskając hamulec. Kłopoty ustąpią. Gorzej, gdy samochód stoi bardzo długo, dłużej niż pół roku. Wtedy tarcze i klocki, choćby wcześniej były nowe - należy wymienić.

3. jazda ze zużytymi materiałami ciernymi:

Rowek, który znajduje się w klockach hamulcowych określa ich zużycie – jeśli przestaje być widoczny, klocki powinny zostać wymienione.
W tarczy hamulcowej jest tzw rant. Gdy wystaje poza tarczę o parę mm, tarcza jest do wymiany. Także wymianę tarczy należy wykonać, gdy nacięcia w tarczach przestają być widoczne. Taka tarcza będzie hamować, ale ze zmniejszoną skutecznością. Jakiekolwiek pęknięcia na tarczy automatycznie eliminują ją ze zużycia.
Pamiętaj, że klocki i tarcze należy wymieniać parami, nigdy pojedynczo.
Klocki można wymieniać bez wymiany tarcz, ale tarcze należy wymieniać zawsze w połączeniu z wymianą klocków. Ja polecam tarcze nawiercane firmy Mikoda (przód) i TRW (tył). Klocki firmy Galfer FDT 1055 za 250zł komplet na przód. To firma mało znana wPolsce wśród kierowców samochodów, ale popularna wśród motocykli.
Wśród tarcz hamulcowych drogą, ale dobrą opcję jest wybór firmy EBC, ale tylko w połączeniu z klockami EBC serii green lub yellow. Komplet kosztuje 800-1200zł. Jest ultra drogi, ale zapewnia najwyższą jakość hamowania. Nie nadaje się do spokojnej jazdy, bo będzie piszczał. Dlatego polecem go tylko dla silników 1.6 benzyna, 1.6 diesel, 2.0 benzyna.

Nie można do Forda Fiesta mk6 zamówić klocków ceramicznych, nie są produkowane w takim rozmiarze klocki.

Klocki dla Forda Fiesty mk5, mk6 i Forda Fusion, Mazdy 2 (wszystkie wersje poza ST) mają takie wymiary:
151x58mm (wewnętrzne bez blaszki)
150x61mm ( zewnętrzne z blaszką)

Niestety inne Fordy i inne auta mają inne wymiary klocków, nie pasujące do seryjnych zacisków Fiesty. Nie ma możliwości dopasowania klocków z innych aut, tak by wybrać wersję ceramiczną. Sprawdzałem to mozolnie porównując wszystkie dostępne wersje i opcje.

Docieranie nowych tarcz i klocków

Nowe tarcze i klocki hamulcowe należy dotrzeć, celem docierania jest ułożenie się na tarczy hamulcowej cienkiej warstwy materiału klocków, który ma za zadanie zwiększyć współczynnik tarcia (efektywność hamulców), stąd wrażenie, że zaraz po montażu klocki źle hamują.

Kiedy wymieniamy tylko klocki hamulcowe, należy przytoczyć tarcze hamulcowe, powoduje ono, że wyrównane są powierzchnie robocze tarczy, co niweluje prawdopodobieństwo powstawania pisków przy hamowaniu. Przetoczona tarcza umożliwia również nowym klockom odpowiednio i równomiernie się dotrzeć, ponieważ klocki i tarcze od razu pracują całą swoją powierzchnią. Po założeniu nowych klocków (bez przetoczenia tarcz) będą one pracowały wyłącznie na "górkach" powierzchni roboczej, co spowoduje ich miejscowe przegrzanie, problemy z piskiem, a nawet "zwichrowanie".

Nieprawidłowe dotarcie klocków hamulcowych może spowodować przegrzanie klocków hamulcowych a nawet tarcz, wtedy wydłuża się droga hamowania. Po złym dotarciu może również pojawić się piszczenie przy hamowaniu. Tarcze hamulcowe mogą wycierać się nierównomiernie, czego konsekwencją będzie bicie (wibracje) na kierownicy przy hamowaniu tylko na rozgrzanych tarczach. Taka oznaka przegrzania oczywiście nie pojawi się od razu, a dopiero po kilku tysiącach kilometrów, w ciągu których tarcza będzie wycierała się nierównomiernie. Przegrzanie klocków hamulcowych to również jedna z wielu przyczyn krzywienia się tarcz.

Procedury docierania tarcz i klocków hamulcowych

Opcja pierwsza docierania klocków i tarcz polega by przez pierwsze 200-300km od montażu użytkować auto tylko w warunkach miejskich
W ciągu okresu docierania istotnym jest by:
- wykonać zaraz po wymianie 2-3 hamowania z 50km/h do 10km/h - nie zatrzymywać samochodu (hamulce muszą się schłodzić)
- używać hamulca możliwie jak najczęściej, nie zatrzymywać auta na końcu drogi hamowania (hamulce muszą się schłodzić),
- unikać ostrego hamowania, nie jeździć z dodatkowym obciążeniem, osób lub towarów
- unikać trzymania nogi na dźwigni hamulca (np. stojąc na światłach)
- unikać zaciągania dźwigni hamulca ręcznego (dotyczy Fiest z tarczami z tyłu)

Drugą opcją docierania klocków i tarcz jest przyspieszona procedura docierania hamulców. Polega ona na wykonaniu serii delikatnych hamowań z różnych prędkości. Nie można hamować ostro. Odstępy od kolejnych hamowań powinny wynosić minimum 2km jazdy bez używania hamulców.

- wykonać 12 hamowań z 50km/h do 10km/h - nie zatrzymywać auta (hamulce muszą się schłodzić)
- wykonać 4 hamowania z 80km/h do 10km/h - nie zatrzymywać auta (hamulce muszą się schłodzić)
- wykonać 2 hamowania z 120km/h do 50km/h - nie zatrzymywać auta (hamulce muszą się schłodzić)
- nie przekraczać 140 km/h przez pierwsze 200km, ponieważ znacznie zwiększa to możliwość przegrzania klocków i tarcz.

By nie denerwować (i nie wprowadzać w błąd) innych kierowców naszym niestanadrdowym zachowaniem przy docieraniu hamulców, proponuję wykonywać procedurę docierania w nocy na mało uczęszczanych ulicach lub drogach ekspresowych (zwłaszcza hamowania ze 120km/h). Poza tym nocą zwykle jest chłodniej, co ułatwia dodatkowo chłodzenie hamulców.
Docieranie należy wykonać przy suchej nawierzchni drogi.

Objawy usterek hamulca ręcznego:

1. zablokowane koła (mimo zwolnienia dźwigni hamulca ręcznego)

2. metaliczne chroboty lub popiskiwanie w czasie jazdy

Niestety takie auto nie nadaje się do dalszej jazdy.

Objawy zużycia płynu hamulcowego:

Płyn hamulcowy to substancja bardzo higroskopijna – wchłania wodę, płyn należy wymieniać maksymalnie co 2 lata lub co 40 tyś km.
Co świadczy o zużyciu płynu hamulcowego? Świadczy wyraźnie słabnąca skuteczność hamulców w miarę ich rozgrzewania oraz towarzyszący temu miękki pedał hamulca. Nie wymienienie płynu w terminie mimo powyższych objawów może doprowadzić do trwałego zablokowania koła/kół podczas hamowania, lub zupełnego braku reakcji na próby hamowania.
Polecam płyn o specyfikacji WSS-M6C65-A2 typu DOT 4.1 (super DOT) firmy Organika (DOT 4 LV)

Objawy usterek przewodów i pompy hamulcowej:

1. miękki wpadający w podłogę pedał hamulca i drastyczny spadek skuteczności hamowania:

Skok pedału hamulca powinien wynosić 5,5cm, a odległość od podłogi 14cm. Inne wartości sugerują usterkę pompy hamulcowej głównej, serwa hamulcowego lub zużyciem sworznia pedału hamulca.

2. wycieki płynu hamulcowego. Objawem jest wtedy całkowity brak hamowania auta.

Objawy zapowietrzenia się układu hamulcowego.

1. Miękki pedał hamulca
2. Niska skuteczność hamowania.

Zwykle zapowietrzenie nie bierze się samo z siebie i jest rezultatem niepoprawnej wymiany dowolnie innej części układu hamulcowego. Odpowietrzenie układu należy zrobić zawsze po wymianie tarcz/klocków/ bębnów/szczęk/cylinderków/przewodów/pompy/płynu.

Przykładowy cennik nowych części za sztukę:

pompa hamulcowa = 250-900zł
cylinderek hamulcowy = 60zł
bęben hamulcowy = 260zł
szczęki hamulcowe = 80zł
tarcza = 70-600zł (x2, bo zawsze kupuje się dwie)
klocki = 50-600zł (cena za komplet)
serwo hamulcowe bez EBA = 760zł
serwo hamulcowe z EBA = 940zł

Serwo z układem EBA (wspomaganie hamowania) ma literkę A na obudowie. Domyślnie występowało tylko w wersji ST, ale nie ma żadnych przeciwskazań by je zamontować nawet w silniku 1.3. Można kupować używane (50-80zł), ale warto by miało pompę z ST (do wyrzucenia, bo nie pasuje innych wersji silnikowych). Zamocowana pompa używanego serwa jest gwarancją, iż wnętrze serwa jest czyste, nieskorodowane. Warto też obejrzeć serwo od drugiej strony czy części gumowe są w dobrym stanie, nie popękane.

Inne elementy samochodu mające wpływ na pracę układu hamulcowego

Poza samymi hamulcami, układ hamulcowy jest związany z układem zawieszenia oraz układem jezdnym. Awarie w którymś z nich przekładają się na efektywność hamowania oraz awarie układu hamulcowego:

Łożysko koła wraz z czujnikami ABS

Czujniki ABS są związane z łożyskami kół. Wymiana łożyska musi być związana z wymianą czujnika ABS. Gdy łożysko niepoprawnie pracuje, może pojawić się błąd czujnika ABS. Nie naprawia się tego, tylko wymienia całość.

Łożysko kosztuje 60zł, wymiana 200-300zł.

Piasta koła

Piasta podatna jest na rdzę. Po paru latach pokrywa się warstwą rdzy powierzchniowej. Z czasem ta rdza powiększa się i powoduje złe przyleganie tarczy hamulcowej do piasty. W efekcie podczas hamowania mogą wystąpić wibracje. Serwisy mechaniczne podczas wymiany tarcz na nowe starają się czyścić z rdzy piasty, ale głębsze wżery rdzy (tolerancja to max 1mm) powodują konieczność wymiany piast. Na piasty montuje się łożyska kół. Nie zakłada się starych łożysk na nowe piasty, więc zmiana piast połączona jest z wymianą łożysk, ale wymiana łożysk nie powoduje konieczności zmian piast.
Serwisy samochodowe lubią smarować środki tarcz hamulcowych i bolce na śruby kół - pastą miedzianą, która zapobiega zapiekaniu się śrub kół i ułatwia odkręcanie. Minusem pasty miedzianej jest zwiększona podatność na korozję piast kół.

Piasta kosztuje 200-400zł, wymiana 200-300zł, zwykle w cenie wymiany łożyska.

Zwrotnica

W zasadzie zwrotnica zawieszenia to żeliwny element, który powinien wytrzymać całe życie auta i nie wymienia się go bez powodu, którym jest uszkodzenie mechaniczne lub rdza. Zwrotnica zapewnia utrzymanie jarzma hamulcowego, wahacza przedniego i przedniego amortyzatora. Z tyłu w Fieście nie występuje jako osobny element, jest zintegrowana z piastą tylnego koła dla opcji hamulców tarczowych. W przypadku hamulców bębnowych, nie występuje.
Dla układu hamulcowego ma znaczenie, że utrzymuje na miejscu łożysko z piastą i czujnikiem ABS. Rdza lub mechaniczne uszkodzenie może powodować wysuwanie się łożyska ze zwrotnicy. Także śruby łączące jarzma ze zwrotnicą muszą się doskonale trzymać.
Zwrotnica powinna wytrzymywać do 25 lat lub 500 tys km sama z siebie.

Zwrotnica kosztuje 300-1000zł, wymiana 200-400zł.

Poza tym ma wpływ na skuteczność hamowania stan amortyzatorów, elementów innych zawieszenia, im bardziej są zużyte, tym auto gorzej będzie hamowało.