Wymiana hamulców bębnowych na tarczowe

Aby łatwo zapamiętać link do tej podstrony zeskanuj kod QR:
qr kod

Hamulce bębnowe w Fieście nie są złe do zatrzymania takiej masy auta jak Fiesta, ale ograniczają możliwości hamowania samochodu.
Polityka Forda w tym zakresie jest taka, że aż do dziś montowane są hamulce bębnowe z tyłu aut osobowych. Główny powód takiej polityki, to cięcie kosztów, gdyż hamulce bębnowe są trwalsze i okresowe wymiany części można robić co 100-200 tysiecy km. Efektywność hamowania ma mniejsze znaczenie dla Forda w przypadku aut małych, miejskich oraz ze słabszymi silnikami o niskiej mocy.
Hamulców bębnowych używa się też współcześnie w pojazdach powyżej 3,5t, gdzie oszczędności w serwisowaniu mają kluczowe znaczenie dla firm.

Od czasów Fiesty mk6 można było w niektórch krajach (np Niemcy/Hiszpania/Anglia) wybrać sobie tarcze z tyłu jako opcjonalne wyposażenie za dopłatą. Większość niesportowych Fiest ma jednak hamulce bębnowe i tylko pasjonaci zmieniają tylne hamulce na tarczowe. Koszt samej wymiany w serwisie to 300zł za komplet. Oczywiście koszt części jest dużo większy.

Poniższy opis dotyczy Fiesty mk6, ale z powodzeniem może być zastosowany również w Fordzie Fusion 2002-2011 na tych samych elementach.

Opcja A - Fiesta bez ABS
Fiesty pozbawione układu ABS mają układ z redukcją siły hamowania dla kół tylnych. Wówczas mechanicznie i trwale jest ustalona siła hamowania. W takich autach tył hamuje maksymalnie do 30%.
Układ w Fieście bez ABS jest obwodowy. Obwodowość polega na wysyłaniu sprężonego płynu hamulcowego dwoma obwodami, a każdy obwód zasila dwa koła. Błędnym przekonaniem jest, że 1 obwód jest do przednich kół, a 2 do tylnych. Otóż jednocześnie są zasilane koła przednie i tylne. Takie samo ciśnienie przewodami jest pompowane do przednich i tylnych kół i to reduktory siły hamowania kół tylnych zapobiegają. Bębny z tyłu całkowicie wystarczają w takich samochodach, gdyż tył jest tylko i wyłącznie układem wspomagającym, a główna siła hamowania przenoszona jest na przód auta. Wymiana tylnych hamulców z bębnowych na tarczowe nie zmieni nic w jakości hamowania.

Opcja B - Fiesta z ABS
Przekonanie, że hamuje tylko przód auta, a tył jest układem tylko wspomagającym to błędne przekonanie. Siła hamowania zależy od układu ABS, który określa siłę wysyłaną odpowiednim ciśnieniem płynu hamulcowego. To komputer pompy ABS oblicza ile procent siły wysłać na które koło i nie ma możliwości stałego określenia siły hamowania. W tym układzie to efektywność hamulców przy kołach ma znaczenie. I dlatego taki układ jest podatny na modyfikacje. U mnie na SKP wyszło, że tył to 38% mocy przodu.
Dokładny opis jak ABS działa zamieściłem na osobnej dedykowanej hamulcom podstronie.

Każda Fiesta 2001-2008 przeznaczona na rynki krajów Europy Zachodniej posiada ABS.
Każda poliftingowa Fiesta 2006-2008 posiada ABS
Niektóre poliftingowe Fiesty z roku 2005 mogą nie posiadać ABS. Dotyczy aut wyłącznie na rynek Polski i nieeuropejski.
Przedlitingowe Fiesty 2001-2005 mogą nie posiadać ABS. Dotyczy aut wyłącznie na rynek Polski i nieeuropejski.

Poprawa hamowania przodu

Im większa powierzchnia hamowania, tym skuteczniejsze hamulce. Ograniczeniem w aucie jest rozmiar kół. Standardowe zaciski przednie mają rozmiar 258mm. Przekłada się to na rozmiar felg, który nie może być mniejszy niż 14". Gdy chcemy zwiększyć wielkość zacisków oraz tarcz hamulcowych i założyć hamulce z Fiesty ST, które mają rozmiar 278mm musimy mieć koła minimum 15". By jeszcze zwiększyć rozmiar np do 300mm (z Focusa mk1 ST170) musimy zainwestować w koła 16".
258mm tarczy = min 14" felgi (max do 262mm tarczy)
278mm tarczy = min 15" felgi (max do 288mm tarczy)
300mm tarczy = min 16" felgi (max do 308mm tarczy)
Dla kół 17" (tylko Fiesty ST) można założyć hamulce max do 330-345mm wielkości tarczy hamulcowej. Jednak to rozważanie teoretyczne, gdyż nie ma odpowiedników pasujących rozmiarem do Fiesty bez zmiany piasty.

258, 278, 300 to rozmiary hamulców w Fordzie. Referencyjnym minimum dla felgi 14" jest 256mm. Dane w nawiasach to referencyjne maksima.
Zmiania tarcz na większe np z 258 na 278 to poprawa o średnio 16% i podobnie jest przy zmianach z 278 na 300.
Innym sposobem poprawy jest przesunięcie zacisków układu hamulcowego bliżej osi pojazdu. To rozwiązanie znane jest ze sportowych wersji samochodów i aut rajdowych. Bardzo poprawia ten zabieg skuteczność hamowania. W Fieście niestety ta ostatnia zmiana nie jest możliwa z przodu auta, gdyż ograniczeniem jest czop piasty przedniej, którego budowa wyklucza taką zmianę.

Poprawa hamowania tyłu

Sposobem poprawy jest przesunięcie zacisków układu hamulcowego bliżej osi pojazdu. Bardzo poprawia ten zabieg skuteczność hamowania. W przypadku hamulców tylnych tarczowych Fiesty ta zmiana jest wykonalna, gdyż części z lewej strony przenosimy z na prawą, a prawą na lewą i gotowe.
Hamulce tylne wyposażone w bębny mają one średnicę 203mm i nawet koło 12" by się zmieściło. Swoją drogą bębny 203mm z tyłu to rozwiązanie stosowane od 1995 roku* aż po dziś przez Forda w Fieście. Przy zastosowaniu hamulców z Fiesty ST otrzymujemy rozmiar 253mm (czyli o 5cm zwiększamy powierzchnię hamowania). I mimo zmiany, możemy nadal mieć koła 14".

* wcześniej też były hamulce bębnowe, ale miały mniejszą średnicę.

Ciekawostką jest, że powierzchnia hamująca szczęk bębnów jest większa niż tylnych klocków w hamulcach tarczowych. W Fieście szczęki mają powierzchnię 5800mm2 a klocki tylko 3600mm2, a mimo to skuteczność klocków jest większa z uwagi na rozmiar tłoczka hamulcowego oraz powierzchnię tarcz.

Pojawia się pytanie dlaczego tylko 253mm z tyłu możemy zamontować. Otóż jesteśmy ograniczeni w Fieście głównie piastą, która musi mieć rozmiar 4x108 z otworem na czop 63,4-63,5mm. Sam zaś czop z tyłu jest ograniczony punktami mocowań do tylnej belki, który musi pasować w istniejące otwory. Większy rozmiar tarczy hamulcowej z tyłu jest mało spotykany. Znakomita większość samochodów ma dziś z tyłu maksymalnie 260mm, a sprawdzałem wiele aut także klasy wyższej. Dlatego 253mm dla Fiesty na tył jest czymś normalnym w dzisiejszym świecie motoryzacyjnym.

Podsumowując standardowe przednie tarcze 258mm można wymienić na 278 i zyskać do 16% poprawy hamowania. Tylne bębny 203mm można wymienić na tarcze 253mm. Nowe hamulce bębnowe dawały maksymalnie 1900Nm podczas badań okresowych w SKP. Nowe hamulce tarczowe z tyłu oferują ok 2450Nm. To wzrost o 24%!

Modyfikacja tylnego układu hamulcowego, hamulce tarczowe za bębnowe

Dla planujących zmianę bębnów na tarcze mam dobrą i złą informację. Dobra jest taka, że tylna belka jest identyczna we wszystkich modelach Fiesty (i Fusion też), co przekłada się pełną dowolność wymiany hamulców bębnowych na hamulce tarczowe. Złą informacją jest, że musimy zmienić prawie wszystkie elementy przymocowane do tylnej belki. I drugą gorszą informacją jest fakt, że czopy piast są obecnie prawie nie do kupienia (nie nowe, ani używane). Inne elementy są całkowicie dostępne jako nowe lub używane.
Co potrzeba do zmian z tyłu auta?

zdjęcie	nazwa części	orientacyjna cena
	osłona tarczy hamulcowej	80 zł x2
	czop piasty	100-250 zł x2
	piasta z łożyskiem *	200 zł z łożyskiem x2
	tarcza hamulcowa	150 zł x2
	klocki hamulcowe	60 zł
	jarzmo hamulcowe	150 zł x2
	zacisk hamulcowy **	150 zł x2
	linka hamulca postojowego	200 zł
	przewody hamulcowe giętkie/w oplocie	80-220 zł

* piasta niewiele się różni wersji wersji bębnowej od tarczowej, zmiany nie są widoczne zbytnio. Różnica tkwi w miejscu osadzenia tarczy hamulcowej, wysokości tego fragmentu elementu. Tarcza na wersji bębnowej nie trzymała by się.
** nowy zacisk do Fiesty ST kosztuje ok 600zł/sztuka. Do Focusa mk1 ST170 tylko 150zł/sztuka. Części nie różnią się.

Koszt modyfikacji jest olbrzymi - w sumie nowe części to ok 2400zł! Dodatkowo dochodzi koszt pomalowania zacisków i jarzm pod kolor. Można to zrobić kupując farbę w sprayu (koniecznie o wytrzymałości minimum 650*C) albo oddać części do malowania proszkowego (ok 200zł, jest to droższa opcja, ale bardzo trwała na wiele lat bez renowacji). Niepomalowane pokryją się nalotem rdzy i będą wyglądać fatalnie już po kilku miesiącach. Montaż w serwisie to koszt poniżej 300zł.

Do Fiesty 2001-2008 1.3/1.25/1.4/1.6 i diesle 1.4/1.6 pasują części z wersji
- ST (2004-2008)
- Focusa mk1 (1998-2004)
- Sierry RS (1986-1992)

Części z tych modeli są całkowicie wymienne jeśli chodzi o układ hamulcowy tylny oraz piasty i czopy z tyłu.

Do zmiany u siebie ja kupiłem wszystkie części nowe, poza 1 czopem, który musiałem kupić używany. I po zakupie na nowo odświeżać mu wszystkie wkręty, gdyż były zardzewiałe i z trudnością reagowały na śruby. Metodą wkręcania i wykręcania udało mi się zregenerować część. Potrzebujemy jeszcze śrub mocujących tylną belkę do czopów. To śruby typu M10 o jak najwyższej wytrzymałości. Potrzeba 4 śruby na jedną stronę auta.
czopy tylne fiesta focus

Montaż jest stosunkowo prosty, choć najpierw musimy odkręcić stare śruby mocujące bębny do belki. Jako, że wymontowujemy całość, nie musimy rozbierać bębnów, wystarczy odkręcić śruby od belki i całość bębnów z piastą wymontować. Oczywiście trzeba odkręcić i zaślepić przewody hamulcowe by płyn się nie wylał zbytnio (a na koniec operacji płyn uzupełnić). Montujemy w kolejności:
Osłona tarczy, czop, całość przykręcamy do belki. Mocujemy elementy układu ABS, mocujemy piastę z łożyskiem (dobrze jest kupić od razu piastę z łożyskiem).
Następnie nakładamy tarczę hamulcową. Jarzmo montujemy do otworów w czopie piasty. W jarzmie układamy po dwa klocki hamulcowe. Zacisk przykręcamy do jarzma. Mocujemy linkę ręcznego do zacisków, czujnik abs i przewód hamulcowy. I gotowe. Pozostaje odpowietrzyć układ hamulcowy, dolać płynu hamulcowego, założyć koła i jechać pamiętając o konieczności dotarciu hamulców do 200km.

Rozmiary piasty pasują tylko z kilku modeli Forda. Można zmienić piastę na inną, pod większe elementy układu hamulcowego, ale praktycznie wszystkie współczesne większe piasty mają 5 otworów na śruby felgi, a nie 4 jak w Fieście o rozstawie 4x108. Inwestując w niestandardowe większe hamulce i zmieniając piastę na 5 otworową, musimy zainwestować w nowe felgi i często też opony, co znacznie zwiększa koszt inwestycji. Czopy też musimy zmienić i wówczas jedynym ograniczeniem stają się punkty mocowań czopów do tylnej belki.

Ford Fiesta mk6 hamulce tarczowe tył, 1

Wymiana hamulców przednich na wersję z ST lub ST170

Wszystkie modele Fiesty mk6 poza ST mają przednie tarcze o rozmiarze 258mm.
Fiesta ST ma przednie tarcze o rozmiarze 278mm
Opcją, o której mało kto wie, jest montaż tarcz z Focusa mk1 ST170 o rozmiarze 300mm.

Dla potrzeb hamulców z ST wymagane są felgi minimum 15".
Dla potrzeb hamulców z ST170 wymagane są felgi minimum 16".

W obu przypadkach standardowa Fiesta całkowicie jest przystosowana do takiej zmiany hamulców. W katalogu części różnią się zwrotnice kół przednich numerem części. Różnią się fizycznie, ale dotyczy to mocowań dla zawieszenia auta. Punkty mocowań jarzm są identyczne, co sprawia, że nie musimy przebudowywać gruntownie auta pod kątem zmiany hamulców.

Do zmian potrzebujemy tylko i wyłącznie poniższych części:
1. jarzmo (2x) z ST lub ST170 *
2. zacisk lewy i prawy z ST lub ST170
3. tarcze hamulcowe z ST lub ST170
4. klocki hamulcowe z ST lub ST170
5a. felgi 15" dla hamulców z ST
5b. felgi 16" dla hamulców z ST170

I nic więcej nie trzeba zmieniać.
* Do zmiany standardowych hamulców 258mm na 278mm mogą być użyte te same jarzma, jednak wersja 300mm wymusza nowe jarzma. Punkty ich mocowań są na szczęście na zwrotnicy identyczne co w wersjach 258/278mm.

Efekty zmiany hamulców bębnowych na tarczowe z tyłu
Efektem pierwszym jest wyczuwalność hamulca z tyłu. Tkwi w nim siła (choć jak wpomniałem powierzchnia hamowania się zmniejszyła) co już czuć podczas nacisku na pedał hamulca.
Efektem drugim jest brak zniżania się przodu przy hamowaniu (sprężyny/amortyzatory i elementy zawieszenia nowe)
Efektem trzecim jest obalenie mitu o zarzucaniu tyłu przy hamowaniu na łukach.
Efektem czwartem jest efekt wizualny.

fiesta mk6 hamulce tarczowe przód i tył

Poniższy ranking dotyczy klocków i tarcz na przód i tył. Dotyczy on głównie Fiesty, ale i może być wskazówką dla innych aut.

klocki hamulcowe do Fiesty 2001-2008

klocki hamulcowe - najlepsza jakość, wysoka cena:
Nie nadają się do spokojnej jazdy i hamowania.

Black Diamond Predator
EBC Brakes: Green, Yellow
Ferodo DS
Galfer Sport FDHP
Mikoda GT

klocki hamulcowe - dobra jakość, średnia cena:
Zwykłe klocki zapewniajace że auto się zatrzyma. Adresowane do miłośników spokojnej jazdy, bez szaleństw.
ATE
Brembo Xtra
EBC Ultimax
Ferodo Premier
Mikoda
TRW
Textar
Zimmermann

Tarcze hamulcowe do Fiesty 2001-2008

tarcze hamulcowe - najlepsza jakość, wysoka cena:
Zwykle od 400zł/sztukę, wentylowane, nawiercane, o świetnych parametrach hamowania
Black Diamond
DBA 4000, Street
EBC Turbo Groove
Stoptech Sport

tarcze hamulcowe - dobra i przeciętna jakość, przystępna cena:
Wentylowane, czasem nacinane, rzadko nawiercane, hamują porównywalnie do oryginałów Forda
ATE Standard, Powerdisc
Brembo Xtra
Ferodo
Mikoda
Textar Pro
TRW
Zimmermann Sport, Coat

Oczywiście są i inne marki tych części, ale te powyżej są sprawdzone. Niektóre znane marki nie robią klocków do Fiesty, więc nie ma ich w moim rankingu. Pominąłem też klocki i tarcze o niskiej jakości, uważam że powyższe produkty zasługują na zakup, a tych gorszych nie będę opisywał.

Stan hamulców przód/tył wg SKP, badanie po wymianie bębnów na tarcze

Przód tarcze wentylowane: Mikoda nawiercane, klocki Mikoda GT = 4000 Nm (na 1 koło)
Tył tarcze zwykłe: TRW, klocki TRW = 2450 Nm (na 1 koło)
Przewody hamulcowe w oplocie, zaciski 4szt nowe, płyn super dot4.

Wrażenia z jazdy po wymianie bębnów na tarcze

Zwlekałem z napisaniem tej części kilka tygodni, czekając aż klocki i tarcze się dotrą, ułożą i minie jakiś czas na opisanie moich wrażeń po wymianie bębnów na tarcze. Jeżdżę dość dynamicznie i choć nie jeżdżę szybko, to potrzebuję sprawnego układu hamulcowego.
Spodziewałem się wrażenia "wow" i faktycznie takie wrażenie przyszło. Przez kilka dni po wymianie hamulce były bardzo miękkie i niepewne, ale po pewnym czasie jest już dobrze:
- czuć, że tył hamuje, to jest takie wrażenie niezmierzalne,
- przy hamowaniu przód nie nurkuje w żaden sposób. Nawet mocne hamowanie nie powoduje mocnego spadku przedniej części auta,
- auto staje dęba na żądanie. Wcześniej hamowało sprawnie, teraz mocniejsze hamowanie jest... mocniejsze :D
- ręczny działa lekko. Wcześniej jakąś siłę musiałem włożyć w jego zaciągnięcie. Teraz dziecko by podniosło dźwignię, mechanizm jest dużo prostszy i efektywniejszy,
- tylne felgi... są brudne :D To niepożądany efekt, którego wcześniej nie było, ale jest oznaką że tył hamuje i auto go używa. Z drugiej strony klocki Mikody GT założone na przód nie pylą, a TRW na tył pyli. To ostatnie mnie skłania by w przyszłości zainwestować w inną markę klocków.